Το Σπίτι των Παιδιών (Casa dei Bambini), είναι η ονομασία που διάλεξε η Μαρία Μοντεσσόρι, για το ειδικό περιβάλλον για παιδιά 3 – 6 ετών. Πρόκειται για ένα περιβάλλον το οποίο έχει προετοιμαστεί ειδικά για το παιδί, με απαράμιλλη φροντίδα, και το οποίο αποπνέει τη ζεστή ατμόσφαιρα του σπιτιού. Είναι καθαρό, όμορφο και πολύ τακτικό!
«’Ενας ενήλικος θα θαυμάσει το περιβάλλον, θα το συγκρατήσει και θα σκεφτεί γι’αυτό. Το παιδί όμως απορροφά και αφομοιώνει το περιβάλλον του. Δε συγκρατεί μόνο τα πράγματα που βλέπει αλλά διαμορφώνει με αυτά τον ψυχικό του κόσμο. Υλοποιεί μέσα του όλα αυτά που υπάρχουν στον κόσμο γύρω του, όλα όσα βλέπουν τα μάτια του και ακούν τ’αυτιά του. Τα ίδια πράγματα που δεν προκαλούν καμία αίσθηση και αλλαγή σε έναν ενήλικα που τα έχει συνηθίσει, μεταμορφώνουν ριζικά το παιδί.»
Μαρία Μοντεσσόρι, Ο Δεκτικός νους (1949)
Το παιδί θα βρεί τις ίδιες «γωνιές» που βρίσκει και σε ένα σπίτι: μια γωνιά για να εργαστεί, να διαβάσει, να φάει, να ντυθεί, καθώς κι έναν κήπο στον οποίο μπορεί να παίξει, να παρατηρήσει τη φύση και να τη φροντίσει. Μικρότερα και μεγαλύτερα παιδιά συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο, όπως θα έκαναν στο σπίτι τους, έχοντας ο καθένας τον απαραίτητο χώρο για την προσωπική του ανάπτυξη. Κάθε παιδί έχει τη δυνατότητα να δράσει ανεξάρτητα, να εργαστεί ατομικά ή ομαδικά, και να διαλέξει τι θέλει να κάνει ανάμεσα σε όλες τις ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, που προσφέρουν προκλήσεις για κάθε ηλικία. Με τη διακριτική καθοδήγηση των δασκάλων τους, τα παιδιά έχουν την ελευθερία να οργανώσουν την ημέρα τους σύμφωνα με τις δικές τους δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά τους, ακολουθώντας πάντα το δικό τους ρυθμό.
Μια μικρή κοινότητα
Το Σπίτι των Παιδιών είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας – μια μικρή κοινότητα με μεικτές ηλικίες, με το κάθε παιδί να λειτουργεί ανεξάρτητα, και με πολλές ευκαιρίες να ασκήσει τις κοινωνικές του δεξιότητες. Τα μικρότερα παιδιά εμπνέονται από τη δουλειά που βλέπουν να κάνουν τα μεγαλύτερα και συχνά θα τα δείτε να κάθονται να τα παρατηρούν με θαυμασμό! Από την άλλη, τα μεγαλύτερα παιδιά με μεγάλη χαρά, θα «διδάξουν» στα μικρότερα όλα όσα έχουν ανακαλύψει! Τα παιδιά σέβονται το γεγονός ότι κάθε παιδί έχει διαφορετικές ικανότητες, και έτσι μαθαίνουν να περιμένουν, να ζητάνε βοήθεια και να την προσφέρουν, όποτε χρειαστεί. Μαθαίνουν να συνυπάρχουν, όχι ανταγωνιστικά, άλλα μέσα σε ένα πνεύμα συνεργασίας, με αγάπη, υπομονή και κατανόηση.
Βασική προϋπόθεση για την αρμονική λειτουργία αυτής της μικρής κοινότητας είναι η ύπαρξη σταθερών, ξεκάθαρων ορίων, που τα έχουν θέσει οι εκπαιδευτικοί. Αυτά τα όρια, βοηθούν τα παιδιά να αισθάνονται ασφάλεια καθώς και να εκφράζονται με αυτοπεποίθηση και να λειτουργούν ελεύθερα και με αυτονομία.